07 września 2024

Miażdżyca - co to za choroba, objawy, przyczyny, leczenie

Miażdżyca to choroba tętnic, która stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Jest jedną z głównych przyczyn chorób serca i układu krążenia, a także udarów mózgu. Schorzenie to ogranicza przepływ krwi przez tętnice na skutek odkładania się tzw. blaszki miażdżycowej. Istnieje jednak wiele sposobów, które mogą pomóc w zapobieganiu jej rozwojowi. Oprócz tego miażdżycę trzeba leczyć. Więcej nt. tej choroby dowiesz się z tego artykułu.

Spis treści

Co to jest miażdżyca?
Miażdżyca - kogo dotyczy ta choroba?
Patomechanizmy w miażdżycy
Czy miażdżyca to groźna choroba?
Jakie objawy towarzyszą miażdżycy?
Miażdżyca - profilaktyka i zapobieganie
Jak wykrywa się miażdżycę?
Na czym polega leczenie miażdżycy?

Farmakoterapia
Dieta
Zabiegi chirurgiczne

Miażdżyca - podsumowanie

Czym jest miażdżyca?

Miażdżyca to przewlekła choroba, która dotyczy dużych i średnich tętnic, takich jak aorta, tętnice wieńcowe czy szyjne. W wyniku gromadzenia się blaszki miażdżycowej naczynia te ulegają zwężeniu, co prowadzi do ograniczenia przepływu krwi i niedotlenienia tkanek. Proces ten sprzyja powstawaniu zatorów lub zakrzepów, które mogą całkowicie zamknąć przepływ krwi przez objęte procesem miażdżycowym naczynie.

Kto jest najbardziej narażony na miażdżycę?

Miażdżyca może dotknąć każdego, jednak szczególnie narażeni są osoby po 50. roku życia - szczególnie mężczyźni, ale również kobiety po menopauzie oraz osoby z genetycznym obciążeniem.

Czynnikami ryzyka miażdżycy są również:

wysoki poziom cholesterolu LDL,
nadciśnienie tętnicze,
otyłość brzuszna,
cukrzyca,
zespół metaboliczny,

Siedzący tryb życia, niska aktywność fizyczna i palenie papierosów także sprzyjają rozwojowi miażdżycy.

Warto podkreślić, że dieta stanowi jeden z istotniejszych czynników miażdżycorodnych (sprzyjających chorobie), który jest łatwy do zmodyfikowania.

Teorie nt. miażdżycy i jej powstawania

Wystąpieniu i rozwojowi miażdżycy sprzyja kilka czynników, które składają się na 3 powiązane ze sobą teorie nt. etiologii tej choroby.

Znaczenie w etiologii miażdżycy mają:

teoria zapalna, w której dochodzi do uszkodzenia niektórych warstw naczyń tętniczych, a "plastrem" na wspomniane zmiany jest odkładający się cholesterol, któremu towarzyszą powstające zmiany włókniste;
teoria lipidowa, w której istotne znaczenie ma podniesiony poziom LDL (złego cholesterolu), z którym wiąże się większa produkcja wolnych rodników tlenowych o potencjalne prozapalnym;
teoria zakrzepowa, w której to istniejący zakrzep prowokuje całą kaskadę związaną ze stanem zapalnym i innym współtowarzyszącymi reakcjami.

Czy miażdżyca jest groźna?

Tak, miażdżyca jest często nazywana "cichym zabójcą". Przykładowo blaszki miażdżycowe w tętnicach wieńcowych odpowiadają za większość przypadków choroby niedokrwiennej serca. Miażdżyca może również prowadzić do udarów mózgu oraz zawałów serca, co stanowi poważne zagrożenie dla życia. Jej obecność w naczyniach kończyn dolnych może prowadzić do tzw. chromania przestankowego.

miażdżyca tętnic szyjnych naczyń wieńcowych nóg

Objawy miażdżycy tętnic

Objawy miażdżycy mogą być mało specyficzne lub wręcz niezauważalne, a ich nasilenie zależy od lokalizacji zmian. Przykładowo:

miażdżyca kończyn dolnych objawia się bólem łydek podczas chodzenia,
miażdżyca tętnic szyjnych może prowadzić do zaburzeń ruchu, widzenia lub mowy,
miażdżyca tętnic wieńcowych wiąże się z charakterystycznym bólem w klatce piersiowej, promieniującym do szyi czy barku.

Jak zapobiegać miażdżycy tętnic?

Najważniejsze w profilaktyce miażdżycy jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Obejmuje to rzucenie palenia, regularną aktywność fizyczną oraz zbilansowaną dietę. Warto także unikać nadmiernego spożycia tłuszczów nasyconych i soli, a wzbogacić dietę o kwasy omega-3 i fitosterole roślinne, które mogą wspierać zdrowie naczyń krwionośnych. Wszystkie wymienione czynniki stanowią tzw. prewencję pierwotną.

Warto podkreślić, że u osób zdiagnozowanych wprowadza się również prewencję, ale wtórną. Polega ona na modyfikacji stylu życia (dieta, ćwiczenia), ale również farmakoterapii, która obejmuje farmakoterapię, np. z użyciem statyn, czyli leków obniżających poziom LDL i podwyższające poziom HDL (dobrego cholesterolu).

Badania w kierunku miażdżycy

Miażdżycę wykrywa się w kilku krokach. Podstawą jest oczywiście wywiad lekarski, który obejmuje wstępną ocenę czynników ryzyka miażdżycy. Obok nich wykonuje się badania laboratoryjne, które obejmują:

lipidogram - składa się na niego LDL, HDL, ale również cholesterol całkowity i trójglicerydy;
poziom cukru,
morfologia krwi wraz z parametrami stanu zapalnego (CRP, OB, fibrynogen).

Poza badaniami laboratoryjnymi lekarz może skierować pacjenta na diagnostykę obrazową, która obejmuje m.in. USG tętnic, angiografię, a także tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

>> Przeczytaj więcej nt. podstawowych badań krwi, które warto robić raz w roku!

Jak leczy się miażdżycę tętnic?

Leczenie miażdżycy obejmuje farmakoterapię i dietę, a także zabiegi operacyjne, co jest zależne od stanu pacjenta.

Na czym polega każda z terapii?

Leki na miażdżycę

Farmakoterapia miażdżycy polega głównie na stosowaniu leków obniżających poziom cholesterolu, takich jak statyny, które pomagają stabilizować blaszkę miażdżycową i spowalniać rozwój choroby. Oprócz tego stosuje się leki hipotensyjne w celu regulacji ciśnienia krwi oraz środki przeciwzakrzepowe, które zmniejszają ryzyko powstawania zatorów i zakrzepów w tętnicach.

Miażdżyca a dieta

Dieta w miażdżycy polega na ograniczeniu tłuszczów nasyconych, izomerów trans oraz soli, co pomaga kontrolować poziom cholesterolu i ciśnienie krwi. Zaleca się spożywanie produktów bogatych w kwasy omega-3, takich jak ryby morskie, oraz fitosteroli, np. z oliwy z oliwek, które wspierają zdrowie naczyń. Dieta śródziemnomorska jest często rekomendowana, ponieważ chroni serce i układ krążenia.

Zabiegi chirurgiczne w miażdżycy

W leczeniu miażdżycy stosuje się również zabiegi chirurgiczne, które są wskazane w przypadku całkowicie zablokowanych i niedrożnych naczyń lub w przypadku ich znaczącego zwężenia. Zależnie od zaawansowania procesu miażdżycowego przeprowadza się mechaniczne rozszerzenie naczynia za pomocą specjalnego balonika. Inną opcją jest stent, a także zabiegi polegające:

na usunięciu blaszki (artrektomia),
wytworzeniu krążenia obocznego (zabieg pomostowania) z wykorzystaniem naczynia krwionośnego pobranego od pacjenta.

miażdzyca czym jest czynniki ryzyka zapobieganie infografika

Miażdżyca - podsumowanie

Miażdżyca to przewlekła choroba tętnic, która prowadzi do zwężenia naczyń i ograniczenia przepływu krwi, zwiększając ryzyko zawału serca oraz udaru mózgu. Na jej rozwój wpływa wiele czynników, takich jak genetyka, styl życia, a także nieodpowiednia dieta. Wczesne rozpoznanie i zmiana nawyków żywieniowych, wraz z aktywnością fizyczną i odpowiednią farmakoterapią, mogą skutecznie zapobiec jej postępowi. Leczenie obejmuje przede wszystkim obniżenie poziomu cholesterolu oraz stabilizację ciśnienia tętniczego. Edukacja i profilaktyka mają kluczowe znaczenie w walce z tą chorobą cywilizacyjną.

PS. Spodobał Ci się mój artykuł? Jeśli tak, to rzuć groszem na dalsze wsparcie działalności blogowej!

Zajrzyj na: