autorka: Kasia Deptuła

Czy stosowanie wapna na alergię naprawdę pomaga w leczeniu alergii skórnych, oczy i nosa? Wiele osób wciąż wierzy w lecznicze działanie wapna na alergię, a informacje o jego zastosowaniu są obecne w ulotkach wielu leków. Jednak, czy te zalecenia mają uzasadnienie w wynikach badań naukowych? W artykule przyglądam się tradycyjnym przekonaniom o stosowaniu wapna na alergię oraz tłumaczę, dlaczego teorie o jego skuteczności w leczeniu objawów alergii są dziś podważane.

Spis treści

1. Czym jest wapń i jakie pełni funkcje?
2. Czy wapno na uczulenie faktycznie działa?

• Jak w teorii "działa" calcium i wapń na alergię?
• Co mówią badania nt. działania wapnia na alergię?

3. Dlaczego w ulotkach leków nadal podkreśla się rolę wapnia w leczeniu alergii?
4. Preparaty z wapniem i wapń w pytaniach i odpowiedziach

Czym jest wapń?

Wapń (calcium) jest makroelementem, co oznacza, że organizm potrzebuje go w ilości przekraczającej 100 mg dziennie, przy czym zapotrzebowanie różni się w zależności od wieku i stanu fizjologicznego.

Rola wapnia jest szeroka i obejmuje kilka kluczowych funkcji, takich jak:

• Budowa kości i zębów – Wapń jest integralnym składnikiem tkanki kostnej oraz szkliwa zębów.
• Prawidłowe funkcjonowanie mięśni – Wapń odpowiada za skurcz i rozkurcz mięśni.
• Wspieranie przewodnictwa nerwowego – Umożliwia prawidłowe przekazywanie impulsów nerwowych.
• Udział w procesie krzepnięcia krwi – Wapń jest niezbędny do prawidłowego przebiegu tego procesu.
• Utrzymanie równowagi elektrolitowej – Wapń odgrywa ważną rolę w utrzymaniu właściwej równowagi elektrolitów w organizmie.

Podsumowując, wapń odgrywa kluczową rolę w wielu procesach, takich jak budowa i utrzymanie zdrowych kości oraz wsparcie układu nerwowego i krążenia. Suplementacja wapnia jest szczególnie ważna dla dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu, kiedy zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest znacznie wyższe. Większe zapotrzebowanie na wapń występuje również u kobiet w ciąży, karmiących piersią oraz u osób starszych, aby wspierać zdrowie kości i zapobiegać osteoporozie.

>> To może Cię zainteresować: Czym jest zapalenie miazgi zęba?

Wapń u dorosłych i dzieci odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych kości i prawidłowego funkcjonowania różnych układów funkcjonalnych w organizmie.

Czy wapno na uczulenie faktycznie działa?

Z wymienionych właściwości wapnia, niewiele odnosi się bezpośrednio do leczenia alergii. Mimo to wapń jest nadal, choć błędnie, stosowany w terapii chorób alergicznych. Nie jest to leczenie zalecane ani traktowane jako terapia pierwszego rzutu.

Istnieje szereg leków dedykowanych, posiadających medyczne wskazania do stosowania w alergiach i uczuleniach, takich jak cetyryzyna, lewocetyryzyna, loratadyna, desloratadyna, feksofenadyna, bilastyna, rupatadyna i azelastyna etc.

Zatem o co chodzi ze stwierdzeniem "wapno na alergię" – gdzie tkwi sens i logika tego podejścia oraz, co ważniejsze, jakie są dane potwierdzające jego skuteczność?

Rozbieżność między stosowaniem wapnia a skutecznością wynika z różnicy między tradycyjnymi, utartymi zaleceniami a współczesnymi wynikami badań naukowych. Warto podkreślić, że wapń w kwestii alergii był stosowany głównie na podstawie teoretycznych założeń dotyczących jego działania na organizm.

Jak w teorii "działa" calcium, wapń na alergię?

Teoretycznie wapń mógł ograniczać nadmierną przepuszczalność naczyń krwionośnych. To mogłoby w praktyce oznaczać zmniejszenie obrzęków (działanie przeciwobrzękowe) oraz ograniczenie innych objawów alergicznych, takich jak zaczerwienienie. Oprócz tego calcium mogło również działać jako "stabilizator" błon komórkowych, co teoretycznie mogłoby ograniczać uwalnianie histaminy – kluczowego związku odpowiedzialnego za wywoływanie objawów alergii.

Co mówią badania nt. działania wapnia na alergię?

Wiele badań naukowych i przeglądów nie potwierdza skuteczności wapnia w leczeniu ani łagodzeniu objawów alergii. W związku z tym skuteczność jonów wapnia w łagodzeniu objawów alergii jest znikoma.

Badanie przeprowadzone przez Klaudię Matysiak, Michała Matuszewskiego i Wojciecha Feleszko z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego miało na celu ocenę skuteczności soli wapnia w leczeniu objawów alergii. Było to randomizowane, podwójnie zaślepione badanie kontrolowane placebo, w którym wzięło udział 40 dorosłych ochotników cierpiących na alergiczny nieżyt nosa i spojówek lub astmę. Uczestnicy otrzymywali doustny węglan wapnia (1000 mg) lub placebo 3 razy dziennie przez 3 dni. Testy punktowe skóry (SPT) z 11 ekstraktami alergenów wykonano na początku oraz 4 i 72 godziny po podaniu preparatu. Mierzono średnicę powstałego bąbla i oceniano intensywność świądu za pomocą wizualnej skali analogowej.

Wyniki pokazały, że nie było istotnych różnic w wielkości bąbla ani intensywności świądu między grupą otrzymującą wapń a grupą placebo (P >0,05)*. Preparaty wapnia były dobrze tolerowane, jednak nie wykazano ich skuteczności w zmniejszaniu reakcji skórnych, takich jak świąd czy bąble. Wnioski badania sugerują, że wapń nie hamuje odpowiedzi alergicznych w testach SPT, a jego stosowanie w terapii alergii nie jest uzasadnione, ponieważ może zakłócać wchłanianie leków przeciwalergicznych.

*Wskaźnik P to wynik testu statystycznego, który pokazuje, czy zaobserwowane różnice w badaniu są istotne statystycznie, czyli czy są mało prawdopodobne, aby wynikały z przypadku. Jeśli P > 0,05, oznacza to, że różnice są na tyle małe, że mogły być przypadkowe, co sugeruje brak dowodów na istotny efekt, jak np. brak różnicy między działaniem wapnia a placebo.

źródło do badania: https://www.mp.pl/paim/issue/article/4049/

Dlaczego w ulotkach leków nadal podkreśla się rolę wapnia w leczeniu alergii?

Obecność informacji o stosowaniu wapnia w leczeniu alergii w ulotkach leków i CHPL wynika z kilku powodów.

Tradycja stosowania wapnia w łagodzeniu objawów alergicznych.

Wapń był od dawna stosowany jako środek wspomagający w leczeniu alergii, ze względu na teoretyczne założenia o jego działaniu, takie jak ograniczanie nadmiernej przepuszczalności naczyń krwionośnych i stabilizacja błon komórkowych. Choć te podstawy były akceptowane w przeszłości, nie przeprowadzano badań spełniających współczesne standardy, które mogłyby jednoznacznie potwierdzić jego skuteczność.

Subiektywne efekty "terapeutyczne" i efekt placebo

Mimo braku naukowych dowodów na skuteczność wapnia w leczeniu alergii, niektórzy pacjenci mogą zgłaszać subiektywną poprawę po jego zastosowaniu, co może być wynikiem efektu placebo. Takie doświadczenia mogą wpływać na utrzymanie zapisów w dokumentach, szczególnie że nie ma dowodów na szkodliwość stosowania wapnia.

Brak jednoznacznych dowodów na szkodliwość wapnia w leczeniu alergii

Wapń jest uznawany za bezpieczny w stosowaniu, co przyczynia się do pozostawienia informacji o jego działaniu w materiałach informacyjnych. Ponieważ stosowanie wapnia nie niesie zwykle ryzyka zdrowotnego, producenci nie zawsze odczuwają potrzebę aktualizacji ulotek.

Brak aktualizacji dokumentacji w lekach z wapniem

Ulotki leków i CHPL (Charakterystyka Produktu Leczniczego) są dokumentami zatwierdzanymi przez organy regulacyjne, a ich aktualizacja jest czasochłonna i kosztowna. Wiele preparatów wapniowych zostało zarejestrowanych na podstawie starszej dokumentacji, która spełniała ówczesne standardy. Dopóki nie ma obowiązku zmiany zapisów, producenci rzadko podejmują działania aktualizacyjne, szczególnie jeśli produkt jest bezpieczny i akceptowany.

>> Zobacz również: Ulotka leku a CHPL - czym się różnią?

Podsumowując, informacje o działaniu wapnia w leczeniu alergii pozostają w ulotkach i CHPL z powodu tradycji stosowania, subiektywnych opinii pacjentów, opóźnień w aktualizacji dokumentacji oraz braku dowodów przeciwnych. Mimo że współczesne badania wskazują na wątpliwą skuteczność wapnia w leczeniu objawów alergii, zmiana tych zapisów wymaga czasu i zaangażowania ze strony producentów i organów regulacyjnych.

Preparaty z wapniem i wapń w pytaniach i odpowiedziach

W sekcji FAQ zestawiłam kilka najważniejszych pytań dotyczących wapnia – jego roli w organizmie, wykorzystania w leczeniu różnych schorzeń, zapotrzebowania, a także przeciwwskazań do jego stosowania. Dzięki temu znajdziesz tutaj skondensowane odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które mogą rozwiać wątpliwości związane ze stosowaniem preparatów z wapniem.

Czy wapno pomaga na swędzenie skóry, katar alergiczny, zapalenie spojówek pochodzenia alergicznego?

Wapno, jak wykazano w badaniach, nie jest skuteczne w leczeniu objawów alergii, takich jak swędzenie skóry, pokrzywka, wysypka alergiczna, katar alergiczny z kichaniem czy zapalenie spojówek. Jego stosowanie opiera się głównie na tradycji, a nie na potwierdzonych dowodach naukowych.

>> Przeczytaj więcej nt. kichania i przyczyn jego występowania: Czym jest i co oznacza kichanie?

Jakie jest zapotrzebowanie na wapń u dzieci i dorosłych?

Zapotrzebowanie na wapń różni się w zależności od wieku. U dzieci wynosi od 700 mg do 1300 mg dziennie, w zależności od wieku i etapu rozwoju.

Zapotrzebowanie na wapń u dorosłych wynosi ok. 1000 mg dziennie. Natomiast u kobiet po menopauzie oraz osób starszych zapotrzebowanie wzrasta do 1200-1500 mg dziennie.

Kiedy nie należy suplementować wapnia?

Stosowanie wapnia ma swoje przeciwwskazania, w tym hiperkalcemia, czyli podwyższone stężenie jonów wapnia w organizmie. Suplementacji wapnia należy unikać również w przypadku niektórych chorób nerek oraz wtedy, gdy występuje ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych.

Czym grozi niski poziom wapnia w organizmie?

Niski poziom wapnia w organizmie może prowadzić do objawów takich jak skurcze mięśni, mrowienie i drętwienie kończyn, a także osłabienie kości, co zwiększa ryzyko osteoporozy. W ciężkich przypadkach może powodować zaburzenia rytmu serca i problemy z układem nerwowym.

Jakie preparaty wapnia są dostępne w aptece?

W aptekach dostępne są trzy podstawowe rodzaje preparatów z jonami wapnia:

• Syropy, np. calcium w syropie dla dzieci o smaku owocowym.
• Tabletki musujące, przeznaczone do rozpuszczenia w wodzie, odpowiednie dla młodzieży i dorosłych, określane niekiedy jako wapno musujące.
• Kapsułki/tabletki z węglanem wapnia lub chelatem.

Wiele z tych preparatów zawiera również dodatkowe składniki, takie jak witamina D3 czy kwercetyna. Są to najczęściej suplementy diety. Wśród preparatów zawierających wapń obecne są również leki OTC i dostępne na receptę.

Ile razy dziennie stosuje się preparaty wapnia?

Częstotliwość stosowania preparatów wapnia zależy od konkretnego produktu i zaleceń lekarza. Najczęściej preparaty wapnia stosuje się 1-3 razy dziennie, w zależności od dawki oraz indywidualnego zapotrzebowania na wapń. Zawsze warto zapoznać się z ulotką produktu i skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Czy wapń może zastąpić leki przeciwhistaminowe w leczeniu alergii?

Nie, wapń nie zastępuje leków przeciwhistaminowych w leczeniu alergii.

Leki przeciwhistaminowe są skuteczne w walce z objawami alergii, takimi jak katar, swędzenie czy wysypka, ponieważ blokują działanie histaminy – substancji wywołującej objawy alergiczne. Wapń nie ma takiego działania i nie jest zalecany jako alternatywa dla leków przeciwhistaminowych.

Ostatnie wpisy

mgr farm. Kasia Deptuła

Medyczny Akapit we własnej osobie. Copywriterka, farmaceutka, psia mama, miłośniczka post-rocka. Uwielbiam kawę.

— 2024 —

medyczny akapit

zdrowa porcja contentu bez recepty!

email: info@medycznyakapit.com

tel. 792 746 165