autorka: Kasia Deptuła
Preparaty z DMAE (deanol, dimetyloaminoetanol, Bimanol) - jak działają?
Związek DMAE znany jest obecnie jako składnik kosmetyków. Można go znaleźć w suplementach diety. Kilkanaście-kilkadziesiąt lat temu był nootropowym lekiem na receptę o nazwie handlowej Bimanol. Co warto wiedzieć nt. DMAE, czyli deanolu będącym składnikiem o właściwościach nootropowych? Kiedy jego suplementacja ma sens, a także w jakich dawkach - tego dowiesz się z tego artykułu!
Spis treści
- Bimanol (deanol) - wskazania
- Bimanol (deanol) - działanie
- Dawkowanie Bimanolu
- Przeciwwskazania Bimanolu
- Skutki uboczne Bimanolu
DMAE (inaczej deanol) jest naturalnym nootropem, który wspiera funkcje poznawcze, może poprawić zdolność zapamiętywania i koncentrację.
Jego działanie wynika z faktu, że jest prekursorem neuroprzekaźnika o szczególnym znaczeniu m.in. dla zapamiętywania. Nasila przekaźnictwo cholinergiczne:
- zwiększa stężenie choliny we krwi przede wszystkim przez zahamowanie jej metabolizmu w tkankach obwodowych,
- podnosi poziom acetylocholiny w mózgu (ma właściwości lipofilne - rozpuszczalne w tłuszczach i może przenikać przez barierę krew-mózg).
Dane literaturowe donoszą również, że DMAE posiada również właściwości antyoksydacyjne oraz hamowania produkcji lipofuscyn, czyli tzw. markerów starzenia (z czego z pewnością korzysta "garściami" przemysł kosmetyczny).
DMAE - deanol i kod ATC
Składnik znajduje się w klasyfikacji ATC (anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej) i nadano mu taki numer jak: N06BX04.
Krótko o ATC - to system porządkujący leki i substancje wykorzystywane w medycynie, który opiera się na określonych grupach anatomicznych, np. A (przewód pokarmowy i metabolizm), D (dermatologia), R (układ oddechowy), V (różne - od "varia").
Rozszyfrowując po kolei znaczenie każdej z części kodu ATC możemy dowiedzieć się, że:
- to lek działający na ośrodkowy układ nerwowy (N)
- należy do psychoanaleptyków (N06)
- jest lekiem psychostymulującym i nootropowym (N06B)
- zaliczonym do innych leków (N06BX), zatem znalazł się w towarzystwie m.in. piracetamu, cytykoliny, winpocetyny.
DMAE jako związek chemiczny
DMAE (dimetyloaminoetanol), inaczej beta-dimethylaminoaethanolum. Jest związkiem chemicznym, który w swojej budowie posiada trzeciorzędową grupę aminową i pierwszorzędowy alkohol. Składnik ten przynależy do aminoalkoholi.
Jego wzór chemiczny przedstawia się następująco:
Wzór chemiczny deanolu (źródło https://go.drugbank.com/drugs/DB13352).
DMAE (dimetyloaminoetanol) jako suplement diety
Kilka słów wstępu nt. DMAE jako suplementu
Opis "działania" doustnych preparatów z deanolem jest mocno ograniczony, co wynika z oświadczeń zdrowotnych, jakimi muszą posługiwać się producenci suplementów diety. W skrócie chodzi o to, że nie mogą oni pisać tak szeroko o swoim produkcie, jak w przypadku producentów leków.
W praktyce właściwości DMAE można przedstawić w formie jednozdaniowych stwierdzeń jak:
- wsparcie w produkcji neuroprzekaźników,
- pomoc w funkcjonowania mózgu,
- wsparcie funkcji poznawczych.
Szukając obowiązujących oświadczeń zdrowotnych nt. DMAE w EFSA znalazłam informację, że:
- 2 -Dimethylaminoethanol hydrogentartrate
- Health Relationship: For mental energy
- Proposed wording: Helps support mental development
- Conditions of use: 25-200 mg.
LINK do źródła, strona 41, ID 1530 lub TUTAJ.
Ile DMAE zawierają suplementy diety (SD)?
Pojedyncza kapsułka SD może dostarczać różnych ilości DMAE - mocno zdziwiłam się, bo rozpiętość jest ogromna. To przedział od 20 mg do 250 mg w 1 kapsułce - to ponad 10-krotna różnica!
Ciekawa informacja w dalszym ciągu przed Tobą!
"Dawkowanie" jest mocno zróżnicowane, ponieważ można spotkać się z zapisem na etykiecie:
- 1 kapsułka 1-3 razy dziennie (dla wersji 1 kapsułka = 250 mg DMAE), zatem dzienna porcja rozciąga się od 250 do 750 mg! (w mojej opinii to dawkowanie ma najwięcej sensu);
- 1 kapsułka raz dziennie (dla wersji 1 kapsułka to 100 lub 150 mg czystego związku, który dostarczony jest w postaci soli jak dwuwinian, a producent dodatkowo rekomenduje przyjmowanie wcześnie rano na pusty żołądek);
- 1 kapsułka 1 raz dziennie (dla wersji 1 kapsułka to 20 mg deanolu).
Trzeci sposób dawkowania (w mojej ocenie) mija się z celem.
Analizując etykiety suplementów diety, natknęłam się na mocno mylącą informację, gdzie jeden z producentów DMAE chwali się na froncie informacją o 351 mg. Brzmi pięknie - na tym jednak się to kończy. Okazuje się, że 351 mg dotyczy formy chemicznej, jaką jest winian DMAE. W praktyce to 100 mg deanolu.
Co przeczytasz (jeszcze) na etykiecie suplementów z DMAE?
Na większości z suplementów widnieje ostrzeżenie, że to:
- produkt tylko dla dorosłych,
- nie należy stosować go w ciąży i w okresie karmienia piersią,
- w przypadku niektórych chorób (padaczki tj. epilepsji, zaburzeń afektywnych dwubiegunowych tj. CHAD, schizofrenii i choroby Parkinsona).
W przypadku wystąpienia objawów jak pobudzenie, niepokój, napięcie mięśni, bóle głowy należy zmniejszyć dawkowanie lub całkowicie zrezygnować ze stosowania SD.
Co mówiono na temat DMAE kiedyś?
DMAE wg informacji podanej na Wikipedii był produkowany w formie leku na receptę pod nazwą Bimanol przez Pabianickie Zakłady Farmaceutyczne Polfa w latach 1961-2008 w dwóch dawkach 25 i 100 mg. Lek dostępny był w postaci tabletek.
Co wiadomo jeszcze na temat produktu leczniczego Bimanol? Pewne informacje udało mi się znaleźć w książce "Vademecum Polfa" wydanego w 1981 roku przez wydawnictwo PZWL.
Przejdziemy przez najważniejsze punkty ulotki leku Bimanol.
Bimanol (deanol) - wskazania
Wskazania medyczne wg Vademecum Polfa z 1981 to:
- neurastenia na tle przewlekłych stanów zaburzeń emocjonalnych,
- nerwica depresyjna,
- przewlekła schizofrenia ubytkowa wymagająca aktywizacji chorych,
- miażdżycopochodne zespoły psychogenne,
- przewlekły stany zmęczenia,
- moczenie nocne i nietrzymanie stolca u dzieci i dorosłych,
- trudność w koncentracji, skupieniu uwagi i uczeniu się u dzieci w wieku szkolnym.
Bimanol (deanol) - działanie
Sięgając do wspomnianego źródła (Vademecum) spotkamy się z takimi określeniami jak lek psychoenergizujący. Jak wspomniałam na początku DMAE (deanol) jest prekursorem acetylocholiny i stanowi naturalny składnik chemiczny komórek mózgowych. Odpowiada za poprawę przewodnictwa impulsów międzyneuronalnych, pobudza napęd psychoruchowy, podnosi nastrój i samopoczucie (m.in. w stanach wyczerpania i nerwicowych).
Taki zakres działania tłumaczy wymienione wyżej wskazania Bimanolu.
We wspomnianej książce bardzo spodobał mi się zapis, że lek Bimanol:
- wspiera "zdolność koncentracji myśli i napięcia uwagi",
- wykazuje "działanie przeciwdepresyjne, zwiększając aktywność życiową i ułatwiając chorym kontakt ze środowiskiem" - gdyby to było takie proste 😄.
Dawkowanie Bimanolu
W jakich dawkach jednorazowych i dobowych stosowano ten związek odpowiednio u dorosłych i dzieci?
W przypadku dorosłych stosowało się na początku leczenia 25-50 mg na dobę zwiększając do 50-100 mg lub więcej. Lek stosowano rano i wczesnym popołudniem ze względu na możliwe problemy z zaśnięciem. Pierwsze oznaki poprawy obserwowano po 3-4 tygodniach. Po ustabilizowaniu stanu dawkę zmniejszano do podtrzymującej w granicach 25 mg 1-2 razy dziennie. W przypadku schizofrenii ubytkowej była to dawka 300 mg podzielona na 2 porcje.
W przypadku dzieci były to dawki:
- przy problemach z koncentracją: 7-15 rok życia - 300 mg raz dziennie rano, po 3 tygodniach 100 mg rano przez kilka miesięcy
- przy moczeniu nocnym: 3-4 razy dziennie po 25 mg w ciągu 3-4 tygodni.
Przeciwwskazania Bimanolu
Jednym z przeciwwskazań względnych jest padaczka typu grand-mal i mieszana z przemijającym komponentem grand mal.
Dzisiaj zapewne zapis ten byłby uzupełniony o nadwrażliwość na substancję czynną.
Skutki uboczne Bimanolu
Deanol zawarty w leku Bimanol może wywołać również pewne skutki uboczne. Wymienia się w jego przypadku:
- nadmierną pobudliwość, w tym stany pobudzenia;
- problemy z zasypianiem, bezsenność (przejściowa po skorygowaniu dawkowania);
- bóle głowy, zaparcia, bóle mięśni i szyi;
- świąd, rumień;
- obniżenie ciśnienia krwi.
Informacje o Bimanolu (deanolu, DMAE) w Internecie
Więcej na temat Bimanolu można byłoby przeczytać w artykułach naukowych, jednak na chwilę obecną nie ma(m) do nich dostępu. Kilka pozycji widocznych jest w bazie naukowej PUBMED. W dużej części to małe badania z lat 70. i 80. ubiegłego wieku. Przykładowo:
- deanol w łagodzeniu otępienia starczego (mała grupa badawcza - 14 osób) (LINK),
- deanol w leczeniu dyskinez wywołanych L-DOPĄ (mała grupa - 17 pacjentów) (LINK).
Jedno z nowszych badań (z 2009 roku - LINK) wskazuje, że DMAE ogranicza szkodliwy wpływ skopolaminy na pamięć długotrwałą. Oznacza to, że DMAE wzmacnia działanie cholinergiczne, zatem odwraca działanie antagonistyczne związane z alkaloidem tropanowym pozyskiwanym z bielunia dziędzierzawy czy lulka czarnego.
Inne badanie z 2003 sugeruje, że DMAE wspiera stan emocjonalny u pacjentów cierpiących za zaburzenia emocjonalne typu borderline (LINK).
Zdarzają się również wpisy w archiwach bibliotecznych Uniwersytetów Medycznych. Oto jeden z nich:
Źródło http://biblioteka.amb.edu.pl/
Co ciekawe wpis nt. tego leku uwzględniono w Krajowym Repozytorium Obiektów Nauki i Kultury, gdzie planowane jest opublikowanie instrukcji technologicznej (LINK). Dodatkowo wzmiankę o Bimanolu znalazłam w "Wiadomościach Urzędu Patentowego z 1964 roku".
Inny wpis nt. tego leku znalazłam... na Allegro.pl - ktoś dawno temu próbował sprzedać ulotkę informacyjną Bimanolu.
Zdjęcie ulotki Bimanol produkowanego przez Polfa znalezione na archiwalnej stronie Allegro.pl
(Źródło https://archiwum.allegro.pl/oferta/2-ulotki-lekow-polfa-proj-cetnarowski-1968-op-art-i9078663665.html)
Udało mi się również dotrzeć (niestety tylko do abstraktu) do pracy magisterskiej (LINK), gdzie wykazano, że DMAE w badaniu na komórkach neuroblastomy ludzkiej linii SH-SY5Y (in vitro):
- w dużych dawkach wykazywał nekrozę (śmierć) komórek i obniżał żywotność komórek,
- w niższych dawkach zwiększał żywotność komórek.
Oprócz tego w badaniu zauważono również zależność efektu cytotoksycznego od czasu działania, co może wiązać się wytworzeniem tolerancji na nekrotyczne działanie tego związku.
Warto zaznaczyć, że nie można bezpośrednio przekładać wyników badań in vitro (na komórkach) na in vivo (na żywym organizmie). Dlatego nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy podanie doustne może wywołać działanie cytotoksyczne, a jeśli tak, to w jakich dawkach. Mimo to, wydaje się mało prawdopodobne, aby DMAE wykazywał właściwości neurotoksyczne. Ostateczną odpowiedź mogłoby przynieść badanie na dużej grupie pacjentów, najlepiej z użyciem podwójnie ślepej próby. Na chwile obecną brak jest danych farmakokinetycznych dla tej substancji u ludzi - jedynie u gryzoni.
DMAE - Podsumowanie
DMAE jest ciekawą suplementacją w kierunku wsparcia pamięci i koncentracji u osób dorosłych. Warto jednak (w moim odczuciu) kierować się wyższymi dawkami od 100 mg dziennie - można zacząć od 250 mg i spróbować zwiększyć dawkę zależnie od potrzeb. Oczywiście polecam preparat stosować rano i/lub wczesnym popołudniem (dla przypomnienia - wyższe dawki mogą powodować bezsenność). Jeśli stosujesz przewlekle leki, które mogą obniżyć próg drgawkowy lub stosuje się je w padaczce, przed zastosowaniem DMAE zasięgnij porady lekarza.
PS. Spodobał Ci się mój artykuł? Jeśli tak, to rzuć groszem na dalsze wsparcie działalności blogowej!
Zajrzyj na:
Wpłać ile chcesz :)
ARTYKUŁ MA CHARAKTER INFORMACYJNY i nie stanowi porady medycznej.
Z czego korzystałam, pisząc ten tekst?
- https://go.drugbank.com/drugs/DB13352
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Dimetyloaminoetanol
- https://ec.europa.eu/food/food-feed-portal/screen/health-claims/eu-register
- https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2011.2228
- https://ec.europa.eu/food/food-feed-portal/screen/health-claims/eu-register/details/POL-HC-6551
- https://ruj.uj.edu.pl/entities/publication/e0d35707-9ded-43ab-8f0e-7814f8423a8b
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0041008X19301826
- Vademecum Polfa (1981) Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
- kilka etykiet suplementów diety zawierających DMAE
Ostatnie wpisy
Medyczny Akapit we własnej osobie. Copywriterka, farmaceutka, psia mama, miłośniczka post-rocka. Uwielbiam kawę.
— 2024 —
medyczny akapit
zdrowa porcja contentu bez recepty!
email: info@medycznyakapit.com
tel. 792 746 165